Androgeny to hormony płciowe odgrywające istotną rolę w rozwoju trądziku. Wpływają one na nadmierną produkcję sebum, przyczyniając się do powstawania zmian trądzikowych. Jednak należy pamiętać o kluczowej kwestii: nie u każdy wysokie stężenie androgenów będzie dawać objawy w postaci trądziku. Często mówi się o korelacji między hiperandrogenizmem, czyli podwyższonym stężeniem hormonów androgenowych w organizmie, a występowaniem trądziku. Jednak nie zawsze tak jest.
Duże znaczenie ma wrażliwość receptorów androgenowych. U niektórych osób ta wrażliwość jest większa, u innych mniejsza. Zdarza się nawet, że osoby z trądzikiem i skórą tłustą mają poziom androgenów w normie. Ma to szczególne znaczenie nie tylko w okresie dojrzewania, ale także w wieku dorosłym.
Jak rozpoznać trądzik hormonalny?
Hiperandorgenizm i trądzik hormonalny
Trądzik hormonalny to problem, z którym zmaga się coraz więcej dorosłych. Często jest on skorelowany z hiperandrogenizmem. Warto jednak pamiętać, że nadmiar androgenów, to nie tylko liczby widniejące na wynikach badań, ale również konkretne objawy, takie jak:
- nadmierna produkcja sebum
- trądzik
- zespół policystycznych jajników (PCOS)
- owłosienie typu męskiego (hirsutyzm)
- zaburzenia owulacji
- niepłodność
- nieregularne cykle miesiączkowe
- bardzo bolesne miesiączki
Nadwrażliwość receptorów androgenowych
Hiperandrogenizm jest najczęściej związany z PCOS, ale niestety, w przypadku większości osób zmagających się z trądzikiem, poziom androgenów podczas badań pozostaje w normie. To często frustrujące, ponieważ wiele osób pragnie zrozumieć źródło problemu, aby móc podjąć skuteczne działania – czy to poprzez leczenie, odpowiednią dietę, czy suplementację. W takim wypadku problem nie leży w nadmiarze androgenów, lecz w nadwrażliwości receptorów androgenowych.
Zobacz poniżej jakie oblicze może mieć trądzik hormonalny:
3 fakty o trądziku hormonlanym, które musisz znać => SPRAWDŹ
Dieta w trądziku hormonalnym
Dieta w trądziku oraz suplementacja mają istotny wpływ na poziom hormonów androgenowych, zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio. Zarówno insulina, jak i androgeny są ze sobą powiązane w skomplikowanym układzie, który może znacząco wpływać na zdrowie skóry.
Po spożyciu posiłku, poziom glukozy w organizmie wzrasta, co sprawia, że potrzebna jest insulina do jej wykorzystania przez komórki. Kiedy jednak komórki są niewrażliwe na insulinę, organizm zaczyna wydzielać jej coraz więcej, co prowadzi do stanu znanego jako hiperinsulinemia. To zjawisko ma z kolei wpływ na poziom androgenów.
Warto zauważyć, że różne komórki w naszym ciele mają różny stopień wrażliwości na insulinę. W przypadku zespołu policystycznych jajników (PCOS), tkanki mięśniowe, tłuszczowe i wątrobowe są zazwyczaj mniej wrażliwe na działanie insuliny niż komórki jajników czy nadnerczy, które reagują na nią silniej. W sytuacji, gdy w organizmie jest nadmiar insuliny, może dojść do zwiększonej produkcji hormonów androgenowych i nadnerczowych, ponieważ komórki jajników i nadnerczy są bardziej wrażliwe na insulinę.
Hiperinsulinemia może prowadzić do podwyższenia poziomu wolnych androgenów. Dzieje się tak także dlatego, że insulina obniża poziom białka wiążącego hormony, co skutkuje wzrostem zarówno wolnego, jak i całkowitego testosteronu.
Konkretne produkty spożywcze mogą stymulować poziom insuliny oraz insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1, który również ma potencjał do zwiększania produkcji łoju. Ponadto, różne leki mogą wpływać na wydzielanie sebum. Należą do nich: niewłaściwie dobrana antykoncepcja, jodki, jod, bromki czy lit stosowany w chorobie afektywnej dwubiegunowej, androgeny oraz glikokortykosteroidy.
Dieta antytrądzikowa
Dieta antytrądzikowa odgrywa kluczową rolę w regulacji gospodarki hormonalnej, co z kolei wpływa na wydzielanie sebum, aktywność bakterii odpowiedzialnych za trądzik, a także na stan zapalny, elastyczność oraz nawilżenie skóry. Dla osób borykających się z problemami skórnymi istotne jest, aby w diecie dominował niski indeks glikemiczny oraz właściwości przeciwzapalne. Badania pokazują, że dieta o wysokim indeksie glikemicznym może zaostrzać zmiany trądzikowe oraz przyspieszać proces starzenia się skóry.
Wpływ indeksu glikemicznego na skórę
W centralnym punkcie tych procesów znajduje się insulina. Wzrost jej poziomu uruchamia kaskadę zmian hormonalnych, które mogą mieć prozapalne skutki. Wysoki indeks glikemiczny często koreluje z właściwościami prozapalnymi produktów spożywczych, chociaż istnieją wyjątki. Warto korzystać z ogólnodostępnych tabel, które pokazują indeks glikemiczny różnych produktów, jednak należy pamiętać, że te wartości odnoszą się do 50 gramów przyswajalnych węglowodanów. Warto zauważyć, że owoc czy warzywo różni się pod tym względem od makaronu, dlatego lepiej jest koncentrować się na ładunku glikemicznym, a nie tylko na indeksie.
Ładunek glikemiczny jako kluczowy wskaźnik
Ładunek glikemiczny jest praktycznym parametrem, który wskazuje, jak konkretna porcja produktu wpływa na poziom glukozy we krwi. Na przykład, łatwo jest zjeść większą ilość węglowodanów w postaci makaronu, co może znacznie podnieść poziom glukozy, podczas gdy zjedzenie 50 gramów węglowodanów z warzyw czy owoców jest znacznie trudniejsze. W związku z tym ładunek glikemiczny staje się kluczowym wskaźnikiem zdrowego żywienia.
Nie oznacza to jednak, że trzeba ograniczać węglowodany. Można je spożywać, zachowując dobrą kontrolę glikemii. Często, gdy ktoś zaczyna dietę niskoglikemiczną, rezygnuje z węglowodanów, przechodząc na dietę ketogeniczną lub wysokotłuszczową. W rzeczywistości, jak już wcześniej wspomniano, można spożywać wiele węglowodanów i cieszyć się zdrową glikemią.
Jak uspokoić hormony w trądziku?
Pełnowartościowe posiłki jako klucz do sukcesu i pozbycia się trądziku hormonalnego
Podstawą jest, aby posiłki były pełnowartościowe, co oznacza, że powinny składać się nie tylko z węglowodanów, ale także z białka, zdrowych tłuszczów i błonnika. Dobrze zbilansowany posiłek nie tylko pomoże w utrzymaniu stabilnego poziomu glukozy, ale także obniży ładunek glikemiczny całego posiłku. Doskonałymi źródłami węglowodanów są kasze bogate w błonnik, takie jak pęczak czy kasza gryczana, oraz produkty pełnoziarniste, takie jak płatki owsiane, makarony razowe czy pieczywo pełnoziarniste.
Warto mieć na uwadze, że przetwarzanie i rozdrobnienie żywności, na przykład mąki czy kaszy, a także długotrwała obróbka termiczna, mogą zwiększać ładunek glikemiczny. Na przykład, rozgotowany makaron ma wyższy ładunek glikemiczny niż makaron al dente. Aby zmniejszyć ładunek glikemiczny, dobrze jest wzbogacać posiłki o błonnik, białko i tłuszcz.
Zaleca się, aby posiłki były starannie skomponowane, a jeżeli mamy ochotę na coś słodkiego, najlepiej zjeść to w ramach posiłku, a nie jako oddzielną przekąskę. Dzięki temu ładunek glikemiczny nie będzie tak wysoki.
Znaczenie aktywności fizycznej i snu
Ponadto, ważnym elementem zdrowego stylu życia jest obniżenie poziomu tkanki tłuszczowej do optymalnego poziomu przez osoby z nadwagą. Nadmierna masa ciała prowadzi do obniżonej insulinowrażliwości. Kiedy komórki są przeładowane energią, ich zdolność do reagowania na insulinę zmniejsza się, co negatywnie wpływa na metabolizm.
Aktywność fizyczna, szczególnie lekka, po posiłku, na przykład spacer, może zwiększać wrażliwość na insulinę. Unikanie leżenia po jedzeniu oraz dbanie o jakość snu to istotne elementy regeneracji ciała i umysłu. Ważne jest także zarządzanie stresem, ponieważ ma to wpływ na ogólny stan zdrowia.
Proces glikacji i jej wpływ na skórę
Proces glikacji, ma istotny wpływ na kondycję naszej skóry. Glikacja to proces, w którym cząsteczki białka łączą się z cząsteczkami cukru. Jest to proces nieodwracalny, prowadzący do dysfunkcji białek, takich jak kolagen.
Kolagen odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu gładkości i elastyczności skóry. Dzięki niemu skóra pozostaje napięta, a zmarszczki nie są widoczne. Niestety, w miarę starzenia się oraz w wyniku glikacji, kolagen traci swoje właściwości. Cukier przyłączony do kolagenu dezaktywuje jego funkcje, co prowadzi do powstawania zmarszczek. Zjawisko to jest szczególnie widoczne u osób z cukrzycą typu II, które szybciej się starzeją z powodu zwiększonej ilości zaawansowanych produktów glikacji w organizmie.
Zaawansowane produkty glikacji znajdują się w wielu potrawach, szczególnie tych, które są grillowane lub smażone, zwłaszcza z chrupiącą skórką. Niestety, takie produkty mogą negatywnie wpływać na stan skóry. Dlatego warto łączyć je z dużą ilością antyoksydantów, które można znaleźć w sałatkach, owocach, warzywach czy sokach z cytryny. Również przetworzone jedzenie, takie jak fast foody, zawiera znaczne ilości produktów glikacji, które mogą szkodzić naszej skórze.
Produkty przeciwzapalne vs prozapalne
Aby zadbać o zdrowie naszej skóry, kluczowe jest wprowadzenie do diety dużej ilości antyoksydantów. Możemy je znaleźć w ziołach, warzywach i owocach. Antyoksydanty odgrywają istotną rolę w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym, co wpływa na elastyczność i wygląd skóry.
Obok glikacji, na kondycję skóry wpływa również charakter przeciwzapalny diety. Składniki odżywcze mogą wykazywać działanie zarówno przeciwzapalne, jak i prozapalne. Jak wcześniej wspomniano, prozapalne składniki wiążą się z procesem glikacji, natomiast przeciwzapalne składniki pomagają regulować stany zapalne w skórze.
Produkty o działaniu przeciwzapalnym to:
- Warzywa i owoce,
- Orzechy i nasiona,
- Rośliny strączkowe,
- Produkty pełnoziarniste,
- Ryby,
- Niektóre oleje roślinne,
- Zioła.
Z drugiej strony, do produktów prozapalnych zaliczamy:
- Słodycze,
- Fast foody,
- Wyroby cukiernicze,
- Tłuste mięsa,
- Przypalone lub utlenione produkty,
- Schłodzone napoje,
- Alkohol.
Warto również pamiętać, że w niektórych sytuacjach stan zapalny w organizmie może być nasilony. W takich przypadkach szczególnie ważne jest unikanie prozapalnych składników w diecie. Dotyczy to m.in. otyłości, insulinooporności, cukrzycy typu II oraz chorób autoimmunologicznych, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna, Hashimoto czy reumatoidalne zapalenie stawów.
Uważam, że dieta, żywienie i suplementacja mają kluczowe znaczenie w przypadku występowania trądziku hormonalnego. Dlatego zawsze zachęcam moje podopieczne do współpracy z dietetykiem, który pomoże im dostosować dietę do ich indywidualnych potrzeb. To wsparcie może znacząco wpłynąć na poprawę kondycji skóry oraz ogólnego samopoczucia.
Podsumowanie: trądzik hormonalny- jak się go pozbyć?
Nie chodzi o to, aby teraz restrykcyjnie się odchudzać czy skrupulatnie ważyć każde ziarno ryżu. Chodzi raczej o nauczenie się, jak komponować posiłki oraz wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych. Ważne jest, aby do diety wprowadzać produkty bogate w błonnik oraz te o niskim ładunku glikemicznym. Właściwe komponowanie posiłków z niskim ładunkiem glikemicznym ma na celu sprawienie, aby dieta wspierała nasze zdrowie, a nie stanowiła przeszkody.
Twoja skóra jest problematyczna? Sprawdź jakie są 4 kroki do mniejszego przetłuszczania skóry oraz poznaj 3 skuteczne metody na zaskórniki!