W tym odcinku „Trądzik bez tabu” zajmiemy się przebarwieniami pozapalnymi po trądziku, omawiając różnice między PIH a PIE. Dowiesz się, co je powoduje oraz jakie substancje i zabiegi mogą pomóc w ich redukcji. Podzielimy się także praktycznymi wskazówkami na temat pielęgnacji i znaczenia filtrów przeciwsłonecznych. Nie przegap tego odcinka i poznaj skuteczne sposoby na walkę z przebarwieniami!

 

Czerwone przebarwienia na twarzy potrądzikowe, pozapalne.

Przebarwienia dzielimy na dwa główne typy: PIE (Post-Inflammatory Erythema), czyli świeże zmiany pozapalne oraz PIH(Post Inflammatory Hyperpigmentation), czyli przebarwienia hiperpigmentacyjne. Oba zjawiska są wynikiem odpowiedzi skóry na stany zapalne, ale różnią się mechanizmem powstawania i wyglądem.

• Zacznijmy od PIE. Są to zmiany o różowo-czerwonym odcieniu, pojawiają się na skórze w wyniku jej wcześniejszego uszkodzenia lub stanu zapalnego. Najczęściej występują po zagojeniu się ran, wyprysków trądzikowych, czy innych podrażnień skóry. Pomimo tego, że nazywamy je przebarwieniami nie są one związane z melaniną czyli barwnikiem skóry, a są efektem intensywnego tworzenia się nowych naczyń krwionośnych, czyli tak zwanej angiogenezy, jako odpowiedzi na stan zapalny skóry. Dlatego klastyczne środki na przebarwienia nie zawsze działają skutecznie na ten rodzaj zmiany. Tego typu przebarwienia, np. pod wpływem opalania mogą przekształcić się w zmiany o ciemniejszym, brązowym kolorze i są nazywane przebarwieniami hiperpigmentacyjnymi. Przebarwienia pozapalne typu PIE często są mylone przez moje klientki z bliznami potrądzikowymi. 
• Blizny potrądzikowe różnią się od przebarwień PIE tym, że zwykle są atroficzne, czyli widoczny jest ubytek tkanki w miejscu takiej blizny. Skóra w miejscu blizny nie jest gładka, a wklęsła. Często po dużych potocznie mówiąc “pryszczach” trądzikowych pojawia się i blizna i przebarwienie pozapalne typu PIE.
• Oprócz PIE mamy jeszcze jeden rodzaj: PIH, są to ciemnobrązowe plamy. Zachęcam Cię aby zobaczyć grafiki, które ułatwią Ci zrozumienie tego 🙂 PIH czyli te brązowe przebarwienia są wynikiem nadmiernej produkcji melaniny w miejscach objętych zmianami zapalnymi. Jeśli czerwone przebarwienia nie zostaną odpowiednio zaopiekowane i chronione przed promieniowaniem UV, mogą, przejść w utrwalone przebarwienia brązowe. Mogą, ale nie muszą. Z moich obserwacji jest to indywidualna predyspozycja do takiego zachowania skóry. Mam klientki z czerwonymi przebarwieniami, które wracają z wakacji opalone i nic brązowego się nie pojawia. A mam takie, u których pomimo stosowania SPF i tak wychodzą brązowe plamy. Oczywiście to, że nie pojawiło się przebarwienie, nie znaczy, że nie doszło do uszkodzenia skóry tak więc nawet jeśli nie masz predyspozycji stosuj krem SPF, aby za kilka lat tego nie żałować.

Jakie są przyczyny powstawania czerwonych przebarwień po trądziku?

Przyczyny powstawania przebarwień pozapalnych mogą być różnorodne, ale wszystkie wynikają z uszkodzenia skóry i towarzyszącego mu stanu zapalnego. Oto najczęstsze z nich:

1. Trądzik
   • To jedna z głównych przyczyn przebarwień pozapalnych, zwłaszcza u osób zmagających się z głębokimi zmianami zapalnymi często nazywanych przez klientki guzkami, bombami czy wypryskami podskórnymi. Najczęściej, kiedy “dojrzeją” wychodzi z nich ropa z domieszką krwi.
   • Przebarwienia powstają w miejscach, gdzie wcześniej znajdowały się stany zapalne, takie jak grudki, krosty czy cysty.
2. Niewłaściwe wyciskanie zmian skórnych
   • Mechaniczne uszkadzanie skóry, np. wyciskanie pryszczy czy zaskórników, zwiększa ryzyko powstania stanu zapalnego i późniejszych przebarwień.
3. Urazy mechaniczne skóry
   •  Przebarwienia mogą pojawić się w miejscach skaleczeń, zadrapań, otarć czy innych uszkodzeń mechanicznych.
4. Oparzenia 
   • Zarówno oparzenia termiczne (np. gorącą wodą), jak i chemiczne (np. agresywnymi kosmetykami czy substancjami drażniącymi) mogą prowadzić do przebarwień po zagojeniu skóry.
5. Zabiegi kosmetyczne i dermatologiczne
   • Procedury takie jak peelingi chemiczne, mikrodermabrazja czy lasery, jeśli są wykonywane niewłaściwie lub bez ochrony przeciwsłonecznej, mogą skutkować przebarwieniami.
6. Podrażnienie skóry przez kosmetyki lub leki
   • Stosowanie zbyt mocnych produktów (np. wysokich stężeń kwasów lub retinoidów) może prowadzić do podrażnień, a w konsekwencji do PIE.
7. Reakcje alergiczne lub egzemowe
   • Po wyciszeniu objawów alergii czy egzemy takich jak swędzenie, suchość, na skórze mogą pozostać przebarwienia pozapalne.
8. Ukąszenia owadów
   • Miejsca po ugryzieniach, zwłaszcza gdy były drapane lub podrażniane, mogą przebarwić się na dłuższy czas.
9. Nieodpowiednia ochrona przed słońcem podczas procesu gojenia
   • Ekspozycja na promieniowanie UV w trakcie leczenia stanów zapalnych znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia przebarwień.

Przebarwienia po trądziku i stan zapalny. 

Jeśli dojdzie do uszkodzenia skóry warto jest szybko podjąć działania, które wyciszą toczący się stan zapalny. Nie można też demonizować samego stanu zapalnego, bo jest to proces, który jest niezwykle potrzebny. Problemem staje się on, gdy jest długotrwały.

 Czym jest stan zapalny skóry? 

Stan zapalny to naturalna odpowiedź organizmu na uszkodzenie lub zagrożenie, mająca na celu ochronę i przywrócenie równowagi w tkankach. W skórze może być wywołany przez różne czynniki, takie jak infekcje, podrażnienia, urazy mechaniczne czy alergeny.

Zapalenie na poziomie skóry objawia się zaczerwienieniem, obrzękiem, uczuciem ciepła, bólem lub świądem. Są wynikiem złożonych procesów immunologicznych, które organizm uruchamia, by zwalczyć patogeny lub naprawić uszkodzenia.

Jak powstaje stan zapalny?

1. Faza inicjacji:
   • Skóra reaguje na uszkodzenie, uwalniając cytokiny i chemokiny, które przyciągają białe krwinki (neutrofile, makrofagi) do miejsca zapalenia.
   • Dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych, co zwiększa przepływ krwi i umożliwia szybki transport komórek odpornościowych.
2. Faza stanu zapalnego:
   • Miejsce zapalne staje się ciepłe, zaczerwienione i opuchnięte, co wynika z napływu krwi i substancji zapalnych.
   • Rozpoczyna się proces usuwania patogenów oraz martwych komórek.
3. Faza regeneracji i angiogenezy:
   • Po ustąpieniu zapalenia organizm rozpoczyna proces odbudowy tkanek, w tym regeneracji naczyń krwionośnych.
   • Angiogeneza, czyli tworzenie nowych naczyń krwionośnych, odgrywa kluczową rolę w dostarczaniu tlenu i składników odżywczych do regenerującej się skóry.
   • Jednak nadmierna angiogeneza, która czasem występuje w przebiegu trądziku zapalnego, może przyczynić się do utrzymania zaczerwienienia i przebarwień pozapalnych.

---

Przebarwienia potrądzikowe, czyli o co chodzi z tą angiogenezą

• Angiogeneza w przebiegu trądziku:
  W miejscach intensywnego stanu zapalnego, takich jak grudki czy cysty trądzikowe, organizm stymuluje rozwój nowych naczyń krwionośnych, aby dostarczyć więcej składników odżywczych i komórek odpornościowych.
  • To zjawisko jest niezbędne w procesie regeneracji, ale w nadmiarze może prowadzić do przedłużonego zaczerwienienia skóry po zagojeniu zmiany.
  • To zaczerwienienie, często mylone z typowymi przebarwieniami hiperpigmentacyjnymi, jest związane z rozszerzonymi lub nowo powstałymi naczyniami krwionośnymi, a nie z nadmiarem melaniny.

Przebarwienia czerwone mogą przekształcić się w brązowe jeśli będą narażone na opalanie, na zbyt agresywne środki, które mają na celu ich usunięcie lub rozdrapanie i długofalowy stan zapalny. 

Długotrwały, a krótkotrwały stan zapalny

• Krótkotrwały stan zapalny (ostry):
  Jest to szybka i intensywna odpowiedź organizmu na uszkodzenie skóry.
  • Objawia się zaczerwienieniem, obrzękiem, bólem i czasem niewielkim złuszczaniem.
  • Proces ten zwykle kończy się całkowitym wygojeniem w ciągu kilku dni lub tygodni, o ile nie wystąpią komplikacje. Normalne jest zaczerwienienie skóry w obszarze gdzie wcześniej był stan zapalny, natomiast w ciągu kilku tygodni powinnaś zauważać, że zaczerwienienie jeśli bledsze i rozjaśnia się. 
• Długotrwały stan zapalny (przewlekły):
  Występuje, gdy czynnik wywołujący zapalenie nie zostaje usunięty lub gdy proces zapalny jest nadmiernie aktywowany przez układ odpornościowy.
  • Może prowadzić do trwałych uszkodzeń tkanek, przebarwień pozapalnych, i blizn
  • Objawy są mniej intensywne niż w stanie ostrym, ale przewlekły stan zapalny utrzymuje się przez tygodnie, miesiące, a nawet lata.
  • Przykłady to trądzik zapalny, egzema czy przewlekłe podrażnienia skóry związane z zaburzoną barierą hydrolipidową czy alergią. 
  • W tym przypadku zaczerwienienie utrzymuje się kilka miesięcy, a nawet lat, cały czas jest żywoczerwone, często widać sieć naczyń krwionośnych, a z czasem może dojść do nadprodukcji melaniny i powstanie brązowe przebarwienie. 

---

Jak zapobiegać tworzeniu się czerwonych przebarwień po wypryskach trądzikowych? 

Długotrwały stan zapalny powoduje:

• Nadmierną produkcję melaniny w skórze, co prowadzi do brązowych przebarwień.
• Utrzymujące się uszkodzenia kolagenu i elastyny, co przyspiesza proces starzenia się skóry.
• Osłabienie bariery hydrolipidowej, co sprawia, że skóra staje się bardziej podatna na podrażnienia i infekcje.

Jak widzisz, całość jest dość złożona. Ale zrozumienie tego procesu pomaga lepiej dopasować działania do problemu. Przejdźmy zatem do rozwiązań 🙂 

Jak zapobiegać? 

1. Wczesne zajęcie się stanami zapalnymi 

• Angiogeneza, czyli tworzenie nowych naczyń krwionośnych, jest naturalnym procesem w regeneracji tkanek po stanie zapalnym. Jednak nadmierne i przedłużone zapalenie może prowadzić do powstawania trwałego zaczerwienienia skóry.
• Najlepiej sprawdza się współpraca kosmetologa, dermatologa i dietetyka.

2. Unikanie wyciskania i drapania zmian skórnych

• Mechaniczne uszkodzenia skóry, takie jak agresywne wyciskanie pryszczy czy drapanie, zwiększają ryzyko trwałego stanu zapalnego i pojawienia się przebarwień.
• Jeśli pojawią się zmiany zapalne, warto skonsultować się z kosmetologiem aby dobrać odpowiednią pielęgnację, a podczas zabiegów w gabinecie bezpiecznie wyciszyć stan zapalny i zregenerować skórę.

3. Ochrona przed czynnikami nasilającymi angiogenezę

• Promieniowanie UV: Ekspozycja na słońce zwiększa przepuszczalność naczyń krwionośnych oraz stymuluje angiogenezę, co może nasilać zaczerwienienia pozapalne.
  • Regularne stosowanie kremu z filtrem SPF 50 jest kluczowe, a jeśli Twoja skóra nie toleruje kremów z filtrem powinnaś skonsultować się z kosmetologiem, który po analizie skóry dobierze dla Ciebie odpowiedni kosmetyk
  • Unikaj opalania, sauny i gorących kąpieli, a także mycia twarzy gorącą wodą.
• Drażniące zabiegi i pielęgnacja: Agresywne peelingi czy zbyt intensywne tarcie skóry mogą dodatkowo uszkadzać naczynia, dlatego wybieraj delikatne metody złuszczania, takie jak peelingi enzymatyczne. Dbaj o barierę hydrolipidową, wybieraj produkty nawilżające i regenerujące, które wspierają jej odbudowę. Jeśli szukasz sprawdzonego rozwiązania jak odbudować barierę hydrolipdową – znajdziesz je tutaj.   

4. Wzmocnienie naczyń krwionośnych

• Składniki aktywne, które wspierają zdrowie naczyń i zmniejszają ich widoczność:
  • Witamina K: Wzmacnia ściany naczyń i przyspiesza regenerację.
  • Ekstrakt z arniki: Zmniejsza widoczność naczyń i działa łagodząco.
  • Wąkrota azjatycka (centella asiatica): Wspiera mikrokrążenie i regenerację naczyń, zapobiegając ich nadmiernemu rozrostowi.
  • Diosmina i hesperydyna: Flawonoidy te poprawiają elastyczność naczyń i zmniejszają ich kruchość.

5. Cierpliwość i delikatne podejście

• Zaczerwienienia związane z angiogenezą mogą z czasem samoistnie zanikać, jeśli skóra nie jest dodatkowo podrażniana.
• Pamiętaj, by dać skórze czas na regenerację i nie stosować zbyt wielu agresywnych metod naraz.

Dziękuję, że byłaś dziś ze mną! W tym odcinku omówiłam różnice między czerwonymi i brązowymi przebarwieniami. Dowiedziałaś się, jak ważne jest zrozumienie procesu angiogenezy i roli stanu zapalnego w skórze, a także jak dbać o skórę, by zapobiegać zarówno przebarwieniom, jak i przewlekłym stanom zapalnym.

Pamiętaj, że cierpliwość, delikatność i regularność to klucz do sukcesu w pielęgnacji skóry z przebarwieniami pozapalnymi.

Mam nadzieję, że te wskazówki pomogą Ci lepiej zrozumieć Twoją skórę i skuteczniej o nią dbać. Jeśli masz pytania lub chciałabyś, bym omówiła inne tematy związane z trądzikiem i pielęgnacją, daj znać w komentarzu, Do usłyszenia w kolejnym odcinku podcastu Trądzik bez tabu! 💛